Informacje dodatkowe     Spadek (nachylenie) poziomu w budownictwie      


Bardzo często w budownictwie używa się określenia typu: rura/dach/droga/teren ma spadek (nachyle-
nie), np. 4% lub 15°. W praktyce obie te wielkości opisują, jak bardzo powierzchnia rury/dachu/drogi/
terenu jest odchylona od poziomu na odcinku o danej długości.
Obliczanie spadku oraz przeliczanie jego wielkości z procentów [%] na stopnie [°] i odwrotnie jest
bardzo proste. Wystarczy do tego poziomica i znajomość podstawowych wzorów matematycznych,
dotyczących trójkąta prostokątnego.
Sposób pomiaru spadku dowolnej (równej) powierzchni jest przedstawiony na poniższym rysunku.



Poziomicę o długości "b"-metrów przykładamy w górnej części badanej powierzchni tak, aby jeden jej
koniec opierał się na tej powierzchni i ustawiamy ją w idealnym poziomie (poziomica tworzy bok "b"
trójkąta prostokątnego). Następnie do drugiego końca poziomicy, przykładamy pod kątem prostym
miarkę i mierzymy odległość, między dolną krawędzią poziomicy i badaną powierzchnią (miarka tworzy
bok "a" trójkąta prostokątnego).
Tak ustawione poziomica, miarka i krawędź badanej powierzchni (bok "c"), tworzą trójkąt prostokątny.
Teraz można obliczyć długość boku "c", która wynosi: c2 = a2 + b2. Ważniejsza jest wartość spadku (na-
chylenia) boku "c" (badanej powierzchni) w stosunku do boku "b" (poziomicy) wyrażona w procentach,
którą można obliczyć ze wzoru: a / b * 100 [%]. Oczywiście obliczenia te można znacznie uprościć i wy-
konywać bez problemu w pamięci, ale tylko w przypadku używania poziomicy o długości 1 lub 2 m.
Przykład 1: długość poziomicy "b"=100 cm, zmierzona odległość "a"=X cm, spadek wynosi X [%].
Przykład 2: długość poziomicy "b"=200 cm, zmierzona odległość "a"=X cm, spadek wynosi X/2 [%].
Jak można łatwo wywnioskować, spadek (nachylenie) X [%] oznacza, że na każdym odcinku o długości
100 cm badana powierzchnia (bok "c") obniża się o X cm. Na odcinku o długości 200 cm przy spadku X
[%], badana powierzchnia obniży się o drugie tyle, czyli o 2*X cm.
Mając obliczoną wartość spadku w procentach [%] można ją zamienić na wartość spadku, wyrażoną
w stopniach [°]. W tym celu, należy mieć kalkulator naukowy z funkcją "arcus tangens" (oznaczaną
"atan" lub "arctg") i wykonać następujące obliczenia: ATAN(X [%]) / 100 [°]. Można również dokonać
odwrotnej zamiany, czyli stopni [°] na procenty [%]. W tym celu, należy mieć kalkulator naukowy z fun-
kcją "tangens" (oznaczaną "tan" lub "tg") i wykonać następujące obliczenia: TAN(X [°]) * 100 [%].
Jeśli nie posiadamy kalkulatora naukowego z takimi funkcjami, to wystarczy skorzystać z poniższej
tabeli. Są w niej wymienione wartości spadku (nachylenia) w procentach (1-150%) i odpowiadające
im wartości, wyrażone w stopniach (0.57-56.31°).

SPADEK
[%][°]
10.57
21.15
31.72
42.29
52.86
63.43
74
84.57
95.14
105.71
116.28
126.84
137.41
147.97
158.53
169.09
179.65
1810.2
1910.76
2011.31
2111.86
2212.41
2312.95
2413.5
2514.04
SPADEK
[%][°]
2614.57
2715.11
2815.64
2916.17
3016.7
3117.22
3217.74
3318.26
3418.78
3519.29
3619.8
3720.3
3820.81
3921.31
4021.8
4122.29
4222.78
4323.27
4423.75
4524.23
4624.7
4725.17
4825.64
4926.1
5026.57
SPADEK
[%][°]
5127.02
5227.47
5327.92
5428.37
5528.81
5629.25
5729.68
5830.11
5930.54
6030.96
6131.38
6231.8
6332.21
6432.62
6533.02
6633.42
6733.82
6834.22
6934.61
7034.99
7135.37
7235.75
7336.13
7436.5
7536.87
SPADEK
[%][°]
7637.23
7737.6
7837.95
7938.31
8038.66
8139.01
8239.35
8339.69
8440.03
8540.36
8640.7
8741.02
8841.35
8941.67
9041.99
9142.3
9242.61
9342.92
9443.23
9543.53
9643.83
9744.13
9844.42
9944.71
10045
SPADEK
[%][°]
10145.29
10245.57
10345.85
10446.12
10546.4
10646.67
10746.94
10847.2
10947.47
11047.73
11147.98
11248.24
11348.49
11448.74
11548.99
11649.24
11749.48
11849.72
11949.96
12050.19
12150.43
12250.66
12350.89
12451.12
12551.34
SPADEK
[%][°]
12651.56
12751.78
12852
12952.22
13052.43
13152.64
13252.85
13353.06
13453.27
13553.47
13653.67
13753.87
13854.07
13954.27
14054.46
14154.65
14254.85
14355.03
14455.22
14555.41
14655.59
14755.77
14855.95
14956.13
15056.31